कुत्र्याने चेहरा चाटणे किती घातक?
कुत्रा पाळणे अनेकांचा शौक असतो. त्याचे किती लाड केले जातात विचारता सोय नाही! मात्र, हा कुत्रा लाडात आला तर तो जेव्हा मालकाचा चेहरा चाटतो, तेव्हा ते कदाचित आनंददायी वाटत असेल. मात्र, कुत्र्याने चेहरा चाटणे आरोग्यास हानिकारक आणि प्राणघातक ठरू शकते का? नॉटिंघम ट्रेंट विद्यापीठाचे जॅकलीन बॉयड यांनी यावर अभ्यासांती एक धक्कादायक माहिती दिली आहे.
ज्यांच्या घरी कुत्रा आहे त्यांच्यासाठी किंवा ज्यांच्याकडे नाही, त्यांच्यासाठीही ही माहिती महत्त्वाची आहे. जेव्हा आपलं लाडकं कुत्रं उत्साहाने आणि आनंदाने शेपूट हलवत चाटून चाटून चेहरा पूर्ण ओला करीत स्वागत करतो, तेव्हा मालकाचा तणाव कुठच्या कुठे पळून जात असेल.
काही लोक असेही असतात जे कुत्र्याचे चाटणे टाळण्याचा प्रयत्न करतात. मात्र, काही लोक त्यांच्या कुत्र्याच्या प्रेमाचा सकारात्मक आनंदही घेतात आणि कुत्र्याचे चुंबन स्वीकारण्यासाठी आपल्या ओठांचा चंबूही करताना आपण पाहतो.
हा हृदयस्पर्शी सोहळा असतो. मात्र, विचार करा, की तुमचा हा डॉगी दिवसभर काय काय चाटत असेल? त्याचं भोजन आणि पाणी, त्याचे पंजे, त्याच्या खेळण्या आणि चावण्यासाठी वस्तू… कदाचित त्याचं गुप्तांगही!
आता थोड्या वेळापूर्वी ज्या गोड चुंबनांचा उल्लेख केला, ती आता थोडी कमी आकर्षक वाटत असतील ना?
कुत्र्याने चेहरा चाटणे काहींसाठी फार विशेष नाही. म्हणजे पाळीव कुत्र्याने काय काय चाटलं आहे, याच्याशी काही लोकांना काहीही देणंघेणं नसतं. अनेक मालक आपल्या कुत्र्यांशी इतके एकरूप झालेले असतात, की त्यांच्या संभाव्य स्वच्छतेशी संबंधित मुद्द्यांकडे दुर्लक्ष करण्यासही तयार असतात.
अर्थात, कुत्र्यांसाठी चाटणे महत्त्वपूर्ण असते. कारण ते त्यांचं नैसर्गिक वर्तन आहे. जेव्हा कुत्रे वारंवार चेहरा चाटत असेल तर सावधान! तो तणाव किंवा भीतीचा सूक्ष्म संदेश असू शकतो! विशेषतः तणावपूर्ण अभिव्यक्तीसह जेव्हा कान मागे असतात.
खरं तर, ओठ चाटण्याच्या वारंवारतेचे निरीक्षण करणे हा प्रशिक्षण सत्रादरम्यान आणि केनेल- Kennel (डॉगीचं घर)मध्ये ठेवल्यावर कुत्र्यांच्या कल्याणाचे मूल्यांकन करण्याचा हा एक मार्ग आहे.
मानवाच्या भावनिक अवस्थेला वर्तनात्मक प्रतिसाद म्हणून कुत्रेदेखील ओठ चाटण्याचा वापर करतात. पुरावे सूचित करतात की कुत्रे सहानुभूतिशील असतात.
ते दृश्य आणि ऐकू येणारे संकेत वापरून मानव आणि इतर कुत्री या दोघांतील भावना ओळखू शकतात. एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे, की रागाच्या भरात मानवी चेहऱ्याकडे पाहताना कुत्रे अधिक वेळा त्यांचे ओठ चाटतात. कुत्र्यांसाठी ओठ चाटणे नैसर्गिक प्रवृत्ती आहे. आणि हे त्यांच्या मानवाशी असलेल्या संबंधांवरदेखील लागू होते.
कुत्र्यासोबत राहणाऱ्या कोणत्याही व्यक्तीसाठी चाटणे ही सामान्य घटना आहे. बरीच कुत्री आपल्या माणसांचा चेहरा आणि तोंड चाटण्याचा प्रयत्न करीत असतात. जवळपास निम्म्यापेक्षा अधिक मालकांचं म्हणणं आहे, की त्यांच्या कुत्र्याने त्यांचा चेहरा चाटला आहे. मात्र, अनेक कुत्र्यांमध्ये अशा गोष्टी खाण्याची प्रवृत्ती असते, ज्या मालकांच्या दृष्टीने अजिबात चविष्ट नसतील.
कुत्र्याने तुमचा चेहरा चाटणे घातक आहे का?
आता मूळ प्रश्न, तुमच्या कुत्र्याने चेहरा चाटणे मानवी आरोग्याच्या दृष्टीने सुरक्षित आहे का? स्वाभाविकपणे मालकांना त्यांच्या कुत्र्यांवर प्रेम असते आणि कुत्र्यांचा सहवास आणि आपुलकी त्यांच्या मालकांच्या मानसिक आरोग्यासाठी चमत्कार ठरू शकते. मात्र, यात काही शंका नाही, की काही लोकांसाठी, कुत्र्याच्या लाळेमुळे मोठे नुकसान होऊ शकते.
तडजोड केलेली रोगप्रतिकारक प्रणाली, खुल्या जखमा किंवा कुत्रा ज्याच्या आहारात विष्ठा समाविष्ट आहे अशा लोकांसाठी, आपला चेहरा न चाटणे चांगले आहे. विशेषत: ज्यांची रोगप्रतिकारशक्ती कमजोर आहे, मोकळ्या जखमा आहेत, अशांनी तर प्रचंड काळजी घ्यायला हवी. किंवा एखादा कुत्रा मलमूत्रही खाऊन आला असेल तर अशा वेळी कुत्र्याने तुमचा चेहरा न चाटणेच उत्तम.
कुत्र्याच्या तोंडात अनेक प्रकारचे सूक्ष्म जीव राहू शकतात, जे मानवासाठी कमी धोक्याचे असतात. तथापि, क्वचित प्रसंगी, झुनोसेस-Zoonoses (प्रजातींमध्ये प्रसारित होणारे संसर्गजन्य रोग) पसरतात. हे संसर्गजन्य रोग कुत्रे चावल्याने, चाटल्याने आणि बोचकारल्याने पसरतात.
लोक गंभीरपणे आजारी पडल्याची प्रकरणं दुर्मिळ
बऱ्याच वेळा कुत्र्याच्या लाळेच्या संपर्कात येणारे लोक आजारी पडत नाहीत. खरं तर, बहुतांश लोक पाळीव प्राणी, मुले आणि सर्वांसोबत कोणत्याही आरोग्य समस्यांना तोंड न देता राहतात. तथापि, कुत्र्याच्या लाळेच्या संपर्कात आल्याने लोक गंभीरपणे आजारी पडल्याची प्रकरणं दुर्मिळ आहेत.
उदाहरणार्थ, तीनचतुर्थांश निरोगी कुत्री आणि मांजरींच्या तोंडात ‘कॅपनोसाइटोफागा कॅनिमोरसस’ (Capnocytophaga Canimorsus) हा जीवाणू आढळतो. मात्र, तो जीवघेण्या सेप्सिस (Sepsis)ला कारणीभूत ठरतो.
जसे की पाश्चुरेला मल्टोसिडा (pasteurella multocida)सारखे जंतू कुत्र्याच्या लाळेच्या संपर्कामुळे पसरू शकतात. यामुळे मेंदुज्वरासह गंभीर परिणाम होण्याची शक्यता असते.
झुनोटिक संसर्गाचा उच्च धोका मानल्या गेलेल्या लोकांमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती कमी झालेली, अगदी लहान मुले, वृद्ध प्रौढ आणि गर्भवती महिलांचा समावेश होतो.
झुनोटिक (Zoonotic) संसर्गाचा उच्च धोका मानल्या गेलेल्या लोकांमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती कमी झालेले, अगदी लहान मुले, वृद्ध, प्रौढ आणि गर्भवती महिलांचा समावेश होतो. जर तुम्ही यापैकी एका समूहात असाल तर कुत्र्याचे चाटणे टाळणेच तुमच्या हिताचे आहे.
काय आहेत उपाय?
जोखीम असलेल्या कुत्र्यांच्या मालकांसाठी अतिरिक्त उपायदेखील लागू केले पाहिजेत.
विशेषत:
- पृष्ठभाग स्वच्छ ठेवा
- घरातील वस्तूंचे दूषितीकरण कमी करा
- नेहमी काळजीपूर्वक घरगुती स्वच्छता राखा (विशेषत: प्राण्यांच्या संपर्कात आल्यानंतर)
- प्रतिजैविक (Antibiotic) प्रतिकार हे जागतिक आरोग्य आव्हान म्हणून ओळखले जाते.
कॅनाइन (Canine) लाळ ही प्रतिजैविक-प्रतिरोधक जनुकांचे वाहक जीवाणूंचे संभाव्य स्रोत असू शकतो. कुत्र्याच्या लाळेच्या संपर्कात आल्यानंतर हे जीवाणू मानवांमध्ये वसाहत करण्यास सक्षम असतात.
जर्मन अभ्यास काय सांगतो?
तथापि, 2023 मध्ये हॉस्पिटलमधील 2,800 रुग्ण आणि त्यांच्या साथीदार प्राण्यांच्या जर्मन अभ्यासाने सिद्ध केले की ‘सोबती असलेला प्राणी आणि त्यांचे मालक यांच्यात बहुऔषध-प्रतिरोधक जीवांची देवाणघेवाण शक्य आहे.’ मात्र, या अभ्यासातून केवळ काही प्रकरणेच ओळखली आहेत.
त्यामुळे संशोधनाने असा निष्कर्ष काढला, की “रुग्णालयातील रुग्णांमध्ये बहुऔषध-प्रतिरोधक जीवांच्या उदयासाठी मांजर किंवा कुत्र्याची मालकी हा एक महत्त्वपूर्ण जोखीम घटक नाही.”
#कुत्ता-मुंह-चाटना #कुत्राचेहराचाटणे #कुत्र्याचीलाळ #doglickingmouth #डॉगी #kennel #doglickingtheface #dog #doggy #dog #doglovers #dogsofinstagram #doglicking #dogs
Visit us
- Facebook page : @kheliyad
- Instagram : @kheliyad
- X : @kheliyad
- Linkedin : @MaheshPathade03
- Youtube Channel : Team Kheliyad
- WhatsApp Channel: kheliyad
- email : kheliyad.sports@gmail.com
